Waarom geologische berging?
Bij geologische berging wordt het afval afgezonderd in een stabiele laag diep onder de grond, achter een hele reeks kunstmatige barrières. Samen zorgen de natuurlijke en kunstmatige barrières voor de veiligheid op lange termijn: ze zorgen voor de afzondering van het afval, voor de insluiting ervan en voor de vertraging of het gespreid vrijkomen van de stoffen.
Wetenschappers spreken van de drie veiligheidsfuncties.
Drie veiligheidsfuncties
Afzonderen: De ondergrondse berging zorgt er in de eerste plaats voor dat het afval wordt afgezonderd van de mens. Het moet dus worden geborgen in een gesteente dat dik genoeg is, en geologisch stabiel op lange termijn. Dan hebben klimaatveranderingen of veranderingen aan de aardoppervlakte er immers geen vat op.
Insluiten: Rond het afval komt een meerlagige, waterdichte verpakking met verschillende opvulmaterialen. Die houden de radioactieve stoffen vast en zorgen ervoor dat er geen radioactieve stoffen ontsnappen. De verpakkingen zijn zo ontworpen dat ze duizenden jaren kunnen standhouden.
Vertragen: Na verloop van duizenden jaren raken de vaten en verpakkingen onvermijdelijk aangetast. Wanneer dat gebeurt, vervult de natuurlijke barrière haar rol. In een geologische berging zijn de eigenschappen van de ondergrond daarom van groot belang.
Actieve en passieve veiligheid
Een belangrijke eigenschap van een berging is dat ze onze nakomelingen geen hoofdbrekens bezorgt. Een bergingsinstallatie voor radioactief afval is een passief systeem. Actief toezicht is enkel nodig zolang de installatie wordt gevuld met afval. Daarna sluiten we de berging en wordt het systeem passief. Onze nakomelingen zijn niet meer verplicht de berging actief te controleren. De toekomstige generaties kunnen in alle vrijheid beslissen om toch actieve controles te blijven uitvoeren. Naast afzonderen, insluiten en vasthouden is de passieve veiligheid dus ook een van de basisprincipes van de berging van radioactief afval.
Onomkeerbaar is een berging overigens niet. De toekomstige generaties zullen het afval kunnen terugnemen uit de berging wanneer ze dat wensen. Onze ontwerpen voorzien gedurende enige tijd in deze mogelijkheid.
Hoe kunnen we de veiligheid op lange termijn garanderen?
Om zeker te zijn dat een toekomstige bergingsinstallatie veilig en technisch haalbaar is, heeft NIRAS de afgelopen jaren tal van experimenten uitgevoerd.