Na decennialang onderzoek bestaat er een brede internationale consensus over het feit dat geologische berging de enige veilige eindbestemming voor hoogactief en/of langlevend afval is. Alleen zo kunnen we dit afval gedurende honderdduizenden jaren afzonderen van mens en milieu en van de mogelijke — vaak onvoorspelbare — toekomstige veranderingen aan ons aardoppervlak, van het klimaat of in onze samenleving.
Deze landen kozen al voor geologische berging
Alle landen van de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) en de Europese Unie met minstens één kernreactor voor elektriciteitsproductie, kozen voor geologische berging. Alleen Italië, Mexico en België hebben nog niet beslist over het langetermijnbeheer van hun hoogactieve en/of langlevende afval.
Bij een geologische berging wordt het afval afgezonderd in een geschikte stabiele aardlaag, achter een hele reeks kunstmatige barrières (zoals metaal en beton) op een diepte van enkele honderden meters. Dit is een systeem van geologische berging: de natuurlijke barrières en de kunstmatige barrières zorgen samen voor de bescherming van mens en milieu op lange termijn door:
Afzondering
In een geologische laag, die dik en diep genoeg is, blijft het op lange termijn – miljoenen jaren – stabiel. Veranderingen aan de aardoppervlakte, waaronder klimaatveranderingen, hebben er geen vat op.
Insluiting
Het afval wordt verpakt door middel van verschillende verpakkings- en opvulmaterialen. Die houden de radioactieve stoffen ingesloten en zijn zo ontworpen dat ze duizenden jaren kunnen standhouden.
Vertraging
Na verloop van duizenden jaren of langer raken de verpakkingen en het afval onvermijdelijk aangetast. Wanneer dat gebeurt, vervullen de natuurlijke barrières hun rol. De ondergrond van de geologische berging is daarbij cruciaal: in de natuurlijke barrières verspreiden de radioactieve stoffen zich zo traag dat ze bijna volledig uitdoven binnen het bergingssysteem, mede dankzij het radioactieve verval van de radioactieve stoffen.
Geologische berging in galerijen
Een geologische bergingsinstallatie bestaat uit een ondergrondse installatie met toegangsschachten, en eventueel toegangstunnels, en met een netwerk van ondergrondse horizontale galerijen. Alle landen die al over een eindbestemming beslist hebben, hebben voor geologische berging in galerijen gekozen. Het Europese kader met de richtlijn 2011/70/Euratom, de wettelijke bepalingen en de internationale afspraken wijzen allemaal in de richting van geologische berging in galerijen op Belgisch grondgebied als enige optie voor het Belgische hoogactieve en/of langlevende afval.
Bijkomende onderzoekssporen?
Er bestaan wel twee mogelijke zijsporen, die in deze fase niet over het hoofd gezien mogen worden en die op conceptueel vlak vergelijkbare potentiële gevolgen hebben voor het milieu. Het gaat hier enerzijds over het onderzoeken van de mogelijkheid of België met andere landen een gezamenlijke geologische bergingsinstallatie kan ontwikkelen, bouwen en in gebruik nemen. Anderzijds bestuderen sommige landen de optie om beperkte hoeveelheden hoogactief en/of langlevend afval te bergen met een techniek van diepe boorgaten.
