Het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) voert elk jaar thematische inspecties uit van de nucleaire installaties in België. Bedoeling is na te gaan of de nucleaire veiligheidsregels nageleefd worden. Onze medewerksters Sophie Cauchies, coördinatrice van de cel Veiligheid op de site van Fleurus, en Veerle Stroobant, coördinatrice Interne organisatiebeheersing en continu verbeteren, komen terug op deze inspecties en het beheersysteem bij NIRAS.
Hoe verlopen deze inspecties van het FANC, Sophie?
Sophie Cauchies: “De inspecties vinden in twee fasen plaats. Een eerste ‘administratieve’ fase, waarin de nucleaire inspecteurs vragen stellen en procedures, risicoanalyses, verslagen over de controle van uitrustingen ... raadplegen. En een tweede fase op het terrein, waarin zij de operationele uitvoering en het goede beheer van onze installaties vanuit veiligheidsoogpunt controleren."
Welke thema's werden dit jaar geïnspecteerd?
“De eerste inspectie, in maart 2021, had betrekking op het beheer van het afval. De aandacht van de inspecteurs ging uit naar het hele afvalverwerkingsproces: van de inventarisatie van de uitrustingen tot de opslag ervan, inclusief de logistieke tool die gebruikt wordt om de traceerbaarheid van het afval te garanderen. Op die manier wil het FANC nagaan of wij alle onderdelen van het afvalbeheer beheersen en er zich geen afval in onze installaties ophoopt.”
“De tweede inspectie, eind april 2021, had betrekking op de organisatie van de stralingsbescherming. De inspecteurs concentreerden zich vooral op het beheer van onze ‘Jedi’-zone, een zone die zwaar besmet is met strontium-90 en momenteel gesaneerd wordt. Zij gingen ook na of onze onderaannemers de nodige opleiding en informatie hebben gekregen en of hun activiteiten door de erkende deskundige opgevolgd en gecontroleerd worden.”
“Er werd ook bijzondere aandacht besteed aan ons incidentenbeheer en het gebruik van ons intern meldings- en opvolgingssysteem, de UMT (Uniform Management Tool).”
En is het resultaat positief?
“Zeker en vast. Het resultaat van beide inspecties was heel positief. Het FANC had vooral waardering voor de ingevoerde processen, de dagelijkse opvolging, de kennis van de procedures door de operatoren en ons reactievermogen. Er werd geen enkele opmerking gemaakt over het beheer van de stralingsbescherming en er werd geen enkele non-conformiteit vastgesteld.”
“Het FANC had vooral waardering voor de ingevoerde processen, de dagelijkse opvolging, de kennis van de procedures door de operatoren en ons reactievermogen."
Sophie Cauchies, NIRAS
Ons geïntegreerd beheersysteem is volledig in overeenstemming met de nucleaire regelgeving, zegt Veerle Stroobant.
Veerle, NIRAS maakt gebruik van een geïntegreerd beheersysteem. Kun je er ons meer over vertellen?
Veerle Stroobant: “Het koninklijk besluit van 30 november 2011 verplicht alle nucleaire exploitanten een geïntegreerd beheersysteem (IMS – Integrated Management System) op te zetten.”
“Een IMS combineert een reeks bedrijfsspecifieke instrumenten, methodes en processen in één systeem. Het stelt het bedrijf in staat zijn werking en organisatie te beschrijven, zijn activiteiten te rationaliseren en zijn efficiëntie te verhogen. De systematische controle en verbetering van de operationele processen maken het vervolgens mogelijk de doelstellingen te bereiken.”
“NIRAS heeft de strategische beslissing genomen om in dit IMS al haar activiteiten als beheerder van radioactief afval én als nucleair exploitant op te nemen. Daarbij geldt één basisprincipe: het duurzame beheer van radioactief afval, waarbij de nucleaire veiligheid absolute prioriteit heeft.”
Wat zijn de hoekstenen van ons IMS?
“Voor een duurzaam beheer van radioactief afval moet voldaan worden aan specifieke eisen in vier domeinen: milieu en veiligheid, technologie en wetenschap, economie en financiën, en ethiek en maatschappij.”
“De ISO 9001-norm en de wettelijke bepalingen vormden het uitgangspunt voor de ontwikkeling van ons IMS. Het voldoet bovendien aan elk van de verbintenissen die in het missionstatement van onze organisatie zijn opgenomen.”
Maar veiligheid vormt daarbij de rode draad?
“Inderdaad. Dit geldt des te meer voor een operationele site als ONDRAF-Site Fleurus (ONSF). Alle processen, activiteiten en procedures op deze site zijn duidelijk beschreven en gedocumenteerd. Elke medewerker kan heel snel de nodige informatie vinden, waardoor hij zijn taken correct kan uitvoeren. Tijdens de inspecties wordt de documentatie geraadpleegd om de werking van de site op een snelle, eenvoudige en ondubbelzinnige manier toe te lichten.”
Om welke controleprocessen gaat het?
"Wij volgen alle processen intern op, zowel op operationeel vlak als in onze expertisegroep Interne organisatiebeheersing en continu verbeteren, waar wij onze collega’s begeleiden en adviseren. Daarnaast zijn wij onderworpen aan onafhankelijke externe audits en inspecties, waaronder inspecties van het FANC. Wie controle zegt, zegt ook risicobeheer. Op de site van Fleurus worden de risico’s regelmatig geïdentificeerd en geanalyseerd, zodat maatregelen genomen kunnen worden om ze terug te dringen.”
NIRAS beschikt over een bijkomend controle-instrument: de UMT.
“De UMT (Uniform Management Tool) is een IT-tool voor het melden en opvolgen van incidenten, risico’s en voorstellen tot verbetering. Het is toegankelijk voor al onze medewerkers en stelt ons in staat te anticiperen op mankementen of risico’s en oplossingen voor te stellen om te voorkomen dat ze zich in de toekomst opnieuw voordoen.”
“Door de controlesystemen op het niveau van de organisatie op te zetten en bij te sturen, zorgen wij voor een constante opvolging van de kwaliteit van onze activiteiten. Op de site van Fleurus hebben alle medewerkers een rol te spelen in dit dagelijkse controleproces. Hun goede aanpak, die mede het resultaat is van hun kennis van de bestaande procedures, heeft geleid tot een heel goed resultaat van de inspecties van het FANC.”
“Door de controlesystemen op het niveau van de organisatie op te zetten en bij te sturen, zorgen wij voor een constante opvolging van de kwaliteit van onze activiteiten.”
Veerle Stroobant, NIRAS
