IN DE KIJKER

Midden januari maakten zo’n 1.400 leerlingen in en rond het Brusselse kunstencentrum Bozar op een originele manier kennis met diepe of geologische berging van radioactief afval. NIRAS organiseerde er samen met het Belgian National Orchestra een jongerenevent, met als kers op de taart de voorstelling FIREBIRD.

Eind september werd de kerncentrale Doel 3 definitief van het elektriciteitsnet afgekoppeld, eind deze maand gebeurt hetzelfde met Tihange 2. Twee Belgische kerncentrales zullen zo voorgoed gestopt zijn met elektriciteit te produceren. Hoe zal de ontmanteling ervan verlopen en wat gebeurt er met het radioactieve afval?

Het 'Gezamenlijk verdrag inzake een veilig beheer van bestraalde splijtstof en radioactief afval', kortweg de Joint Convention, is een internationaal verdrag dat alle aspecten van het beheer van bestraalde splijtstof en radioactief afval regelt. België heeft dit verdrag ondertekend en moet bijgevolg haar verplichtingen naleven. Op de 7de review meeting van het verdrag bespraken de deelnemende landen hoe ze elk hun verplichtingen naleven.

In 1982 krijgt NIRAS haar eerste opdracht: het definiëren en uitvoeren van een gecoördineerd, efficiënt en veilig beheerbeleid, op korte en lange termijn, voor al het radioactieve afval dat op Belgisch grondgebied aanwezig is. Het begin van een nieuwe industriële sector en veertig jaar geschiedenis... Op 8 augustus 1980 keurde het Belgisch Parlement een wet goed tot oprichting van een instelling verantwoordelijk voor het beheer van radioactief afval, die later de Nationale instelling voor radioactief afval en verrijkte splijtstoffen (NIRAS) zou worden.

NIRAS viert dit jaar haar 40-jarig bestaan. Een verjaardag die gekenmerkt wordt door de eerste stap van België naar de diepe berging van zijn hoogactief en/of langlevend afval. In dit interview blikt Marc Demarche terug op deze essentiële stap voor NIRAS, een opmaat tot een breed maatschappelijk debat in 2023.

Een eerste stap naar diepe berging van hoogradioactief en/of langlevend afval in België

Op 22 november 2022 werd in het Belgisch Staatsblad een koninklijk besluit gepubliceerd, dat de eerste reglementaire akte vormt met het oog op de formele vaststelling van een Nationale beleidsmaatregel voor het langetermijnbeheer van hoogradioactief en/of langlevend afval in België. Het bekrachtigt de principebeslissing voor diepe berging op Belgisch grondgebied, zoals aanbevolen door NIRAS, en legt de basis om in een later stadium en binnen een duidelijk kader de uitvoeringsmodaliteiten vast te stellen. Deze zullen geleidelijk worden bepaald tijdens een participatief, transparant en stapsgewijs besluitvormingsproces dat zal leiden tot de keuze van een of meer uitvoeringssites. België neemt zo zijn verantwoordelijkheid en stelt alles in het werk om te voorkomen dat onnodige lasten worden doorgeschoven naar de toekomstige generaties.

De Europese Commissie heeft België onlangs haar standpunt meegedeeld over een nieuwe installatie voor de veilige ontsmetting en ontmanteling van opslagtanks in gebouwen 105x/122x op de site NIRAS 1 te Dessel.

NIRAS viert haar 40-jarig bestaan met een concert van het Belgian National Orchestra op vrijdag 2 december in Bozar. Daarbij onderzoekt beeldend kunstenaar Eva L’Hoest de uitdagingen die het radioactieve afval stelt voor de huidige en komende generaties. Dat doet L’Hoest aan de hand van vier werken uit het 20ste-eeuwse klassieke muziekrepertoire.

De laatste 12 jaar werd er zo’n 3500 ton radioactief besmette metalen uitgevoerd naar buitenlandse smelterijen. Na verwerking keerde er daarvan slechts 247 ton als radioactief afval terug naar België, het resterende deel kon als gerecycleerd materiaal vrijgegeven worden.