IN DE KIJKER

Hoe wordt het radioactieve afval klaargemaakt voor oppervlakteberging?

Vlak bij de bergingssite liet NIRAS een hele randinfrastructuur bouwen om het laag- en middelactieve kortlevende afval klaar te maken voor oppervlakteberging. Zo behouden we in elke stap de controle over wat er met het afval gebeurt en moet het geen onnodige afstanden afleggen. Hoe staat het vandaag met de randinfrastructuur?

Met het verkrijgen van de nucleaire vergunning zet NIRAS een grote stap vooruit met het oppervlaktebergingsproject in Dessel. Onze collega Elise Vermariën, verantwoordelijk voor de veiligheidsevaluaties van de oppervlakteberging, blikt terug op een proces van bijna 20 jaar.

Diepe berging: een duurzame, veilige en passieve oplossing

In een diepebergingsinstallatie wordt het afval geïsoleerd en ingesloten in een stabiele geologische laag met geschikte eigenschappen, achter een reeks kunstmatige barrières op een diepte van enkele honderden meters. De geologische laag en de kunstmatige barrières zorgen samen voor de veiligheid van de mens en de bescherming van het leefmilieu.

Midden januari maakten zo’n 1.400 leerlingen in en rond het Brusselse kunstencentrum Bozar op een originele manier kennis met diepe of geologische berging van radioactief afval. NIRAS organiseerde er samen met het Belgian National Orchestra een jongerenevent, met als kers op de taart de voorstelling FIREBIRD.

Eind september werd de kerncentrale Doel 3 definitief van het elektriciteitsnet afgekoppeld, eind deze maand gebeurt hetzelfde met Tihange 2. Twee Belgische kerncentrales zullen zo voorgoed gestopt zijn met elektriciteit te produceren. Hoe zal de ontmanteling ervan verlopen en wat gebeurt er met het radioactieve afval?

Het 'Gezamenlijk verdrag inzake een veilig beheer van bestraalde splijtstof en radioactief afval', kortweg de Joint Convention, is een internationaal verdrag dat alle aspecten van het beheer van bestraalde splijtstof en radioactief afval regelt. België heeft dit verdrag ondertekend en moet bijgevolg haar verplichtingen naleven. Op de 7de review meeting van het verdrag bespraken de deelnemende landen hoe ze elk hun verplichtingen naleven.

NIRAS viert dit jaar haar 40-jarig bestaan. In dit interview blikt Valentine Vanhove, secretaris-generaal, terug op de fundamenten van NIRAS: haar missies, haar identiteit, haar bijzonderheden, haar realisaties en haar toekomstige uitdagingen.

In 1982 krijgt NIRAS haar eerste opdracht: het definiëren en uitvoeren van een gecoördineerd, efficiënt en veilig beheerbeleid, op korte en lange termijn, voor al het radioactieve afval dat op Belgisch grondgebied aanwezig is. Het begin van een nieuwe industriële sector en veertig jaar geschiedenis... Op 8 augustus 1980 keurde het Belgisch Parlement een wet goed tot oprichting van een instelling verantwoordelijk voor het beheer van radioactief afval, die later de Nationale instelling voor radioactief afval en verrijkte splijtstoffen (NIRAS) zou worden.

Een eerste stap naar diepe berging van hoogradioactief en/of langlevend afval in België

Op 22 november 2022 werd in het Belgisch Staatsblad een koninklijk besluit gepubliceerd, dat de eerste reglementaire akte vormt met het oog op de formele vaststelling van een Nationale beleidsmaatregel voor het langetermijnbeheer van hoogradioactief en/of langlevend afval in België. Het bekrachtigt de principebeslissing voor diepe berging op Belgisch grondgebied, zoals aanbevolen door NIRAS, en legt de basis om in een later stadium en binnen een duidelijk kader de uitvoeringsmodaliteiten vast te stellen. Deze zullen geleidelijk worden bepaald tijdens een participatief, transparant en stapsgewijs besluitvormingsproces dat zal leiden tot de keuze van een of meer uitvoeringssites. België neemt zo zijn verantwoordelijkheid en stelt alles in het werk om te voorkomen dat onnodige lasten worden doorgeschoven naar de toekomstige generaties.