Bouwblog Site Dessel: Volg de werken op de voet!
Op de site van het oppervlaktebergingsproject breekt een nieuwe fase aan: de bouw van de installaties. De installatie voor de productie van monolieten bij Belgoprocess komt als eerste aan de beurt. De werken zijn gestart in maart. Behalve de bouw van de IPM staan er nog heel wat andere zaken te gebeuren op de site. De bergingsmodules zullen pas in een latere fase gebouwd worden. De aanvraag voor de nucleaire vergunning is in behandeling. Om alle werken op de voet te volgen, kunt u vanaf nu terecht op de nieuwe blog van NIRAS. Zo blijft u via dit nieuwe kanaal volledig op de hoogte van wat er reilt en zeilt op de site.
Ondergrondse berging hoogactief en/of langlevend afval
Ondergrondse berging hoogactief en/of langlevend afval
De raad van bestuur van NIRAS, de Nationale instelling voor radioactief afval en verrijkte splijtstoffen, heeft akte genomen van de kostprijsraming voor de ondergrondse berging van hoogactief en/of langlevend afval. Voor de berekening van de tarieven werd de raming voorlopig vastgelegd op 8 miljard euro voor twee jaar. NIRAS heeft hiervoor rekening gehouden met mogelijke optimaliseringen ter waarde van 2,7 miljard euro. Twee jaar lang zal NIRAS bestuderen of de optimaliseringen doorgevoerd kunnen worden of niet, uiteraard zonder dat er ingeboet wordt op de veiligheid. Een nieuwe kostenraming zal beschikbaar zijn eind 2020. Voor de berekening van de provisies stelt NIRAS voorzichtigheidshalve voor dat de Commissie voor nucleaire voorzieningen rekening houdt met een bedrag van 10,7 miljard euro.
Dit voorjaar heeft NIRAS het referentiescenario voor de ondergrondse berging van hoogactief en/of langlevend afval aangepast. Het gaat voornamelijk over de architectuur van de bergingsinstallatie. Zo gaat NIRAS nu uit van een berging op een gemiddelde hypothetische diepte van 400 meter in plaats van 230 meter. Daarnaast stelt NIRAS voor om twee hoofdgalerijen te bouwen in plaats van één en de bergingsgalerijen korter te maken. Het concept werd ook aangepast, zodat het afval eenvoudiger terug uit de bergingsinstallatie genomen kan worden. Er komt verder een specifieke zone voor monitoring, die de controle op het goed functioneren van de installatie vergemakkelijkt. Ook het referentieprogramma voor het te bergen afval heeft impact op de architectuur. Op basis van de vooruitzichten van de producenten zal, naast het afval afkomstig van de opwerking van de gebruikte splijtstoffen, ook een deel van de gebruikte splijtstoffen rechtstreeks worden geborgen. Hierdoor zijn er meer bergingsgalerijen met een grotere diameter nodig. Bovendien moeten de bergingsgalerijen verder uit elkaar liggen omdat gebruikte splijtstoffen meer warmte afgeven.
Optimalisering en aangepaste tarieven
Voor de berekening van de tarieven voor de komende twee jaar houdt NIRAS rekening met een kostenraming van 8 miljard euro in plaats van 3,5 miljard euro. Voor deze raming heeft NIRAS rekening gehouden met mogelijke optimaliseringen ter waarde van 2,7 miljard euro. Twee jaar lang zal NIRAS bestuderen of de optimaliseringen doorgevoerd kunnen worden of niet, uiteraard zonder dat er ingeboet wordt op de veiligheid. De tarieven worden voor de eerste keer berekend op basis van de totale afvalhoeveelheden en de totale kosten. Dat betekent dat de producenten zowel moeten betalen voor het afval uit het verleden als voor het toekomstige afval. Als de tarieven in de toekomst zouden stijgen omdat de kostenraming wordt bijgesteld, moeten de producenten ook naar verhouding extra betalen voor het afval dat ze al aan NIRAS hebben overgedragen.
Lokaal Fonds voor Dessel en Mol gaat van start
Het Lokaal Fonds is van start gegaan. Het fonds maakt deel uit van het project rond de oppervlakteberging voor radioactief afval in Dessel, net over de grens met Mol.
Na jarenlange voorbereidingen gaat het Lokaal Fonds nu effectief van start. Verenigingen of andere initiatiefnemers uit Dessel en Mol, kunnen vanaf nu aankloppen bij het Lokaal Fonds voor financiële ondersteuning van hun project of activiteit. De oprichting van het fonds is een van de voorwaarden van de bevolking van Dessel en Mol om een oppervlaktebergingsinstallatie voor laag- en middelactief kortlevend afval op hun grondgebied te aanvaarden.
Meerwaarde voor de regio
Het fonds kwam tot stand via een unieke samenwerking tussen NIRAS en de lokale partnerschappen STORA en MONA. Die laatsten vertolken de stem van de Desselaars en de Mollenaars in het oppervlaktebergingsproject.
Stijn Valgaeren, bestuurslid van het Lokaal Fonds voor MONA: “De partnerschappen STORA en MONA stelden voorwaarden om de bouw van de bergingsinstallatie op hun grondgebied te aanvaarden. Een van die voorwaarden was de oprichting van een fonds dat de inwoners van Dessel en Mol op lange termijn ten goede komt.”
Voorschot van 1 miljoen euro
Het fonds ontvangt in de komende jaren een startkapitaal van ongeveer 110 miljoen euro. Dat bedrag wordt belegd, enkel de opbrengsten ervan worden gebruikt om projecten en activiteiten te ondersteunen.
De financiering van het fonds is gekoppeld aan de nucleaire vergunning voor de bergingsinstallatie, die nog in aanvraag is. In afwachting stortte NIRAS alvast een voorschot van 1 miljoen euro. Daarmee kan het Lokaal Fonds in de eerstvolgende jaren alvast kleinschalige projecten en activiteiten steunen.
Volgende generaties
Uniek aan het fonds is dat het zichzelf in stand zal houden gedurende de komende eeuwen. Volgende generaties zullen zelf kunnen beslissen welke meerwaarden ze aan het bergingsproject koppelen.
Hugo Draulans, voorzitter van STORA: “Met het Lokaal Fonds creëren we een blijvende meerwaarde voor de regio. Tegelijk houden we ook de herinnering aan de bergingsinstallatie levendig.” De bevolking moet over 300 jaar immers nog altijd weten dat er zich in Dessel een bergingsinstallatie voor radioactief afval bevindt. “Dit draagt sterk bij tot de veiligheid op lange termijn.”
Meer info: www.lokaalfonds.be
Nieuwe resultaten van 3xG-studie Dessel-Mol-Retie
De 3xG-studie onderzoekt de gezondheid in de regio Dessel, Mol en Retie. Dit gebeurt in opdracht van NIRAS en de partnerschappen STORA en MONA. De studie focust elk jaar op een specifiek thema. In 2018 waren de ‘ftalaten’ aan de beurt, hormoonverstoorders die vooral in plastics voorkomen.
Op vraag van de lokale partnerschappen STORA en MONA laat NIRAS in Dessel, Mol en Retie een grootschalige gezondheidsstudie uitvoeren: de 3xG-studie. 3xG staat daarbij voor Gezondheid – Gemeenten – Geboorten. De studie is ontstaan uit een van de voorwaarden van de bevolking van Dessel en Mol om een oppervlaktebergingsinstallatie voor laag- en middelactief kortlevend afval op hun grondgebied te aanvaarden.
301 kinderen en hun moeder
De 3xG-studie wordt uitgevoerd door een samenwerkingsverband van de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO), de Universiteit Antwerpen en het Provinciaal Instituut voor de Hygiëne (PIH).
In een belangrijk onderdeel van de studie wordt de gezondheid gemonitord van 301 kinderen uit de regio en hun moeder. De kinderen worden opgevolgd tot ze 18 jaar oud zijn. Dat gebeurt onder andere via biomonitoring: een techniek waarmee de onderzoekers speuren naar chemische stoffen in bloed- en urinestalen.
Via de gezondheidsopvolging willen de onderzoekers de effecten in kaart brengen van leefmilieu en leefgewoonten op de gezondheid van de moeders en hun kinderen.
Blootstelling aan ftalaten
De 3xG-studie focust elk jaar op een specifiek thema. In 2018 was de blootstelling aan ftalaten aan de beurt, een groep van hormoonverstoorders die voorkomt in plastics, shampoo en andere dagelijkse producten.
De onderzoekers toonden aan dat we voortdurend met die schadelijke stoffen in aanraking komen. Greet Schoeters (namens het 3xG-team): “We detecteerden ftalaten in de urine van alle onderzochte vrouwen. Ftalaten worden snel afgebroken in het lichaam, maar blijven voortdurend aanwezig in ieder van ons doordat we er elke dag aan blootgesteld worden.”
En dat is niet zonder risico’s. Zelfs in een lage dosis kunnen ftalaten de normale werking van onze hormonen ontregelen.
Beleidsondersteuning
Het 3xG-onderzoek levert handvatten om de blootstelling aan hormoonverstorende stoffen te beperken. De onderzoekers geven bijvoorbeeld tips om minder met ftalaten in contact te komen. Ook op beleidsvlak zijn de resultaten belangrijk. Schoeters: “Onze onderzoekresultaten kunnen ons land helpen om een betere Europese regelgeving rond hormoonverstoorders door te drukken.”
Meer info?
Bekijk het filmpje over het 3xG-onderzoek naar hormoonverstoorders, of surf naar:
NIRAS dient veiligheidsdossier oppervlakteberging opnieuw in
NIRAS bereidt in Dessel de bouw voor van een oppervlaktebergingsinstallatievoor al het Belgische laag- en middelactieve kortlevende afval. Het concept voor de bergingsinstallatie werd uitgetekend in nauw overleg met de lokale bevolking, vertegenwoordigd door de partnerschappen STORA (Dessel) en MONA(Mol). Om te kunnen starten met de bouw van de installatie en ze daarna te exploiteren, vroeg NIRAS in 2013 een nucleaire vergunning aan bij het FANC.
Veiligheidsdossier geoptimaliseerd
Het belangrijkste onderdeel van de vergunningsaanvraag is het veiligheidsdossier. Dat document, meer dan 20.000 pagina’s dik, beschrijft alle technische en wetenschappelijke argumenten die de veiligheid van de installatie aantonen op korte en lange termijn.
Na grondig nazicht verklaarde het FANC het dossier in 2013 onvolledig, en stelde NIRAS een driehonderdtal vragen. Eind 2017 werden de laatste vragen beantwoord, in de loop van 2018 verwerkte NIRAS de antwoorden in het dossier. Rudy Bosselaers, programmaleider bij NIRAS: “Het beantwoorden van de vragen was een arbeidsintensief en tijdrovend proces. Het is een erg complex dossier, en het is bovendien de eerste keer dat in België dergelijke installatie gebouwd zal worden.”
Vervolg vergunningsprocedure
Met het herindienen van het dossier gaat de vergunningsprocedure een volgende fase in. Het FANC maakt een verslag op en legt dat samen met het dossier voor aan de Wetenschappelijke Raad, een onafhankelijk orgaan waarin leden met nucleaire expertise zetelen. Geven zij een voorlopig positief advies, dan volgt nog een heel traject.
Zo vindt er een officieel openbaar onderzoek plaats in de omliggende gemeenten. De inwoners van Dessel, Mol, Retie, Kasterlee en Geel krijgen de kans om het veiligheidsdossier in te kijken en opmerkingen te formuleren. Ook de provincie Antwerpen en de Europese Commissie zullen gehoord worden. Het FANC bundelt alle opmerkingen en legt ze voor aan de Wetenschappelijke Raad, die een gemotiveerd voorlopig advies geeft en voorlopige vergunningsvoorwaarden opstelt.
NIRAS heeft vervolgens dertig dagen de tijd om te reageren. Zodra dat gebeurd is, spreekt de Wetenschappelijke Raad een definitief advies uit. De vergunning wordt daarna uitgereikt via een koninklijk besluit. Na de bouw volgt de laatste stap: het FANC controleert de installaties en toetst ze aan de vergunningsvoorwaarden. Pas als de installaties worden goedgekeurd, bevestigt de koning de vergunning voor de bouw en de exploitatie.
Als alles vlot verloopt, kan NIRAS midden 2020 de vergunning verwachten. In 2024 zou het eerste afval geborgen worden in de bergingsinstallatie.
Ontwerp project-MER oppervlaktebergingsinstallatie
In het kader van de toekomstige aanvraag voor een omgevingsvergunning voor de oppervlaktebergingsinstallatie in Dessel ligt momenteel het ontwerp van het project-milieueffectrapport (project-MER) ter inzage. De initiatiefnemer is de Nationale instelling voor radioactief afval en verrijkte splijtstoffen (NIRAS).
NIRAS bereidt in Dessel de bouw van een oppervlaktebergingsinstallatie voor het Belgische laag- en middelactieve kortlevende afval voor. Het concept van de installatie werd uitgetekend in overleg met de lokale bevolking, vertegenwoordigd door de partnerschappen STORA (Dessel) en MONA (Mol). Om de bergingsinstallatie te mogen bouwen en daarna te exploiteren, heeft NIRAS zowel een federale nucleaire vergunning als een Vlaamse omgevingsvergunning nodig. In het kader van de vergunningsaanvragen moet NIRAS een project-MER indienen.
Wat is een project-MER?
Een project-MER onderzoekt de mogelijke impact van een industrieel project of een infrastructuurproject op het milieu. Het document moet verplicht bij de aanvraag voor de Vlaamse omgevingsvergunning voor de oppervlaktebergingsinstallatie in Dessel worden gevoegd. Het project-MER gaat na welke gevolgen de installatie zal hebben voor het leefmilieu, de ruimtelijke ordening en de stedenbouw.
NIRAS zal één globaal MER indienen, waarin zowel de radiologische als de niet-radiologische impact van de berging aan bod komt.
Concreet wordt er een project-MER opgesteld in het kader van de volgende procedures:
- de nucleaire vergunningsaanvraag bij het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC). Bij deze aanvraag wordt de radiologische impact van de bergingsinstallatie onderzocht;
- de omgevingsvergunningsaanvraag bij het Vlaamse Gewest. Bij deze aanvraag wordt de niet-radiologische impact van de bergingsinstallatie onderzocht.
Hoe verloopt de Vlaamse procedure?
De opmaak van het project-MER begint met de aanmeldingsfase. In deze fase van de procedure kan de bevolking geraadpleegd worden, maar dat is niet verplicht.
Zo’n inspraakmoment is pas verplicht tijdens het openbaar onderzoek van de omgevingsvergunningsaanvraag. Dat is de volgende fase van de eigenlijke aanvraagprocedure voor de omgevingsvergunning. De bevolking krijgt in die latere fase de kans om bezwaarschriften in te dienen tegen het project. Na het openbaar onderzoek wordt beslist of het project-MER wordt goedgekeurd en of NIRAS een omgevingsvergunning krijgt.
In welke fase zit de procedure op dit ogenblik?
NIRAS legt in de aanmeldingsfase van de Vlaamse procedure het ontwerp van het project-MER (niet-radiologische impact) ter inzage voor aan de bevolking.
U krijgt als burger dus de kans om:
- informatie te verstrekken over lokale milieuomstandigheden, knelpunten en bezorgdheden;
- uw mening te uiten over de geplande bouw en exploitatie van de bergingsinstallatie;
- eventuele alternatieven, milderende maatregelen of compensaties voor te stellen.
Waar en wanneer kunt u het dossier raadplegen?
U kunt zowel het volledige ontwerp van het project-MER als een niet-technische samenvatting raadplegen. Dat kan online, of op papier bij de milieudiensten van de gemeentes Dessel en Mol:
Milieudiensten van Dessel en Mol
- Hannekestraat 1, 2480 Dessel
- Molenhoekstraat 2, 2400 Mol
De documenten liggen een maand ter inzage bij de milieudiensten. U kunt uw opmerkingen tot 3 mei 2019 via e-mail sturen naar mer@vlaanderen.be of schriftelijk naar een van de bovenstaande adressen. Vragen kunnen worden gesteld op het adres mer@nirond.be
Tafel van Tabloo krijgt vorm
Het bezoekerscentrum Tabloo zal met zijn unieke tafelstructuur een opvallend herkenningspunt vormen in het Desselse landschap. Ook vandaag al wordt duidelijk dat Tabloo zijn naam niet gestolen heeft. Nu de eerste bekistingen werden weggehaald, zijn de ‘tafelpoten’ van het centrum alvast zichtbaar.
Die negen zuilen – opgetrokken uit fraai zichtbeton – zullen het ‘tafelblad’ ondersteunen waarin de bovenste verdieping van het bezoekerscentrum komt. De bouw van het tafelblad is een flinke uitdaging, die karwei wordt vandaag volop voorbereid. Eind dit jaar nog zal de tafelstructuur helemaal afgewerkt zijn.
Wilt u de bouwwerf van Tabloo met eigen ogen bewonderen? Kom op zondag 29 september dan langs op onze opendeurdag in Dessel!
Internationale erkenning voor onze wetenschappers
De WMS brengt wetenschappers samen om kennis en ervaring te delen over de zoektocht naar rendabele en veilige oplossingen voor het beheer en de berging van radioactief afval en voor de ontmanteling van nucleaire installaties. Meer dan 2000 personen van 35 verschillende landen waren aanwezig.
De paper, Conceptual Design of the Belgian Geological Disposal Facility for Category B and C Waste, werd door de organisatoren van de conferentie bekroond. WMS gaf de paper het label Superior Paper en wil via deze erkenning de auteurs en co-auteurs belonen voor hun zeer belangrijke en waardevolle bijdrage aan het verdere onderzoek en de ontwikkeling van een goed beheer van radioactief afval.
“The paper achieved the superior level rating based on the paper review judging criteria. It demonstrated superb knowledge and understanding, and lays the foundation for future waste management endeavors.” Gary Benda, WM Symposia, Inc. Deputy Managing Director.
