De ontmanteling van het failliete bedrijf Best Medical Belgium in Fleurus

We hebben die vier gebouwen gesaneerd. Drie ervan werden teruggegeven aan het Nationaal Instituut voor Radio-elementen (IRE), eigenaar van de site, om er een nieuwe bestemming aan te geven. Het vierde gebouw bevatte onder meer twee cyclotrons en een zone die in hoge mate besmet was met strontium 90. Volgens de huidige planning zal de ontmanteling daarvan minstens tot 2030 duren. Na afloop zou het gebouw afgebroken kunnen worden.

Tot nu toe wordt slechts 6% van de materialen afkomstig van deze sanerings- en ontmantelingsoperaties beschouwd als radioactief afval. Dat wordt door ons en onze industriële dochteronderneming Belgoprocess in Dessel ten laste genomen.

Sinds 2012 staan we in voor de exploitatie en de ontmanteling van de installaties van het failliete Best Medical Belgium in Fleurus.

De belangrijkste fasen

De installaties van BMB bevatten twee cyclotrons: het CGR-cyclotron en het IBA-cyclotron. Het oudste van de twee werd in 1992 stilgelegd. De afgeschermde zaal waarin het zich bevond, werd gebruikt als opslagzone voor allerlei afval en materialen, waaronder radioactief afval. Hoewel er geen gevaar was voor de bevolking en het milieu, moest dat afval afgevoerd worden en de site gesaneerd worden. Sinds 2012 zijn er verschillende fasen geweest.

Beveiliging van de site

Toen we de exploitatie van de site overnamen, stelden we een team van specialisten samen. Onder wie verschillende personeelsleden van BMB die vertrouwd waren met de installaties. Voor dit team met de operaties kon beginnen, moest de veiligheid van de gebouwen en de installaties (branddetectoren, ventilatiesystemen ...) gecontroleerd worden en een programma opgezet worden om de veiligheid te garanderen.

Inventarisatie en karakterisering

Na die eerste beveiligingsoperaties, is ons team begonnen met het afvoeren van het historische afval van BMB. We controleerden eerst het besmettingsniveau van het radioactieve afval en gingen vervolgens over tot het sorteren en karakteriseren. Pas daarna kon het afval afgevoerd worden naar de verwerkings- en conditioneringsinstallaties van Belgoprocess.

Na die eerste beveiligingsoperaties, is ons team begonnen met het afvoeren van het historische afval van BMB.

2017: start van de saneringsfase

De eigenlijke sanering begon in 2017. De besmette uitrustingen en voorwerpen werden nauwgezet gescheiden van de niet besmette onderdelen: stoelen, tafels, buizen, wanden, muren ... Het doel was de hoeveelheden radioactief afval en de kosten tot een minimum te beperken. Vandaar de noodzaak om bepaalde uitrustingen te reinigen, te versnijden of te demonteren.

Een van de gesaneerde gebouwen bevatte een zone die in hoge mate besmet was met strontium-90. Technici zorgden deels voor de sanering ervan. Maar de eigenlijke productiecellen voor radio-isotopen waren te zwaar besmet, waardoor elke menselijke interventie uitgesloten was. We hebben daarom een robot laten ontwerpen, in een modulaire handschoenkast met geringe afmetingen, die aan de cellen gekoppeld moest worden. Deze robot werd van op afstand bestuurd en heeft de besmette cellen met succes ontsmet.

De productiecellen voor radio-isotopen waren te zwaar besmet, we hebben daarom een robot laten ontwerpen in een modulaire handschoenkast.

2020: start van de ontmantelingsfase

Eind 2020 begonnen we met de ontmanteling van het CGR-cyclotron. De grootste uitdaging was het versnijden van de cilinderkop, een stuk van bijna 200 ton dat in hanteerbare blokken naar smelterijen in het buitenland gestuurd moest worden. De ontmanteling van het IBA-cyclotron ging van start in 2022. Eind 2023 waren beide cyclotrons ontmanteld.

De wanden van gewapend beton van de afgeschermde zalen waarin de cyclotrons waren ondergebracht, bleken eveneens radioactief te zijn. Om ze te ontmantelen (door versnijding) moet eerst een hermetisch afgesloten stalen uitbreiding over de zone van het IBA-cyclotron worden gebouwd. Die zal ervoor zorgen dat de radioactiviteit ingesloten blijft tijdens het versnijden en manipuleren van de betonblokken, dat in 2025 van start zou moeten gaan.

Eind 2020 begonnen we met de ontmanteling van het CGR-cyclotron. De grootste uitdaging was het versnijden van de cilinderkop, een stuk van bijna 200 ton.

Opslag of vrijgave

Tijdens de sanering, ontsmetting en ontmanteling wordt radioactief afval geproduceerd. Afhankelijk van het radioactiviteitsniveau wordt dat ofwel naar Belgoprocess gestuurd voor verwerking, conditionering en opslag, ofwel naar smelterijen getransporteerd, ofwel vrijgegeven.

Finale declassering

Sinds de start van de operaties zijn drie gebouwen geschrapt van de lijst met nucleaire installaties en teruggegeven aan het Nationaal Instituut voor Radio-elementen (IRE), de eigenaar van de site.

Rehabilitatie of afbraak?

Het vierde gebouw (B14) zou afgebroken kunnen worden, omdat de draagstructuur na afloop van de operaties verzwakt zal zijn. Volgens de huidige planning zal dat in 2031 zijn.

Tot nu toe wordt slechts 6% van de materialen afkomstig van de sanerings- en ontmantelingsoperaties beschouwd als radioactief afval.