Oppervlakteberging voor radioactief afval in Dessel

In de oppervlaktebergingsinstallatie zal laag- en middelactief kortlevend afval geborgen worden. Dit afval lijkt vaak op gewoon afval en heeft een veel lagere stralingsactiviteit dan het hoogactieve afval. Het is vooral afkomstig van de kerncentrales en van buiten gebruik gestelde nucleaire installaties. Enkel afval dat aan onze strenge criteria voldoet, mag in de bergingsinstallatie komen.

De vaten met het radioactieve afval voor oppervlakteberging zullen eerst nog ingesloten worden in betonnen kisten (monolieten). Dat gebeurt vlak bij de bergingssite, waar NIRAS een hele randinfrastructuur liet bouwen om het afval klaar te maken voor berging. Zo behouden we in elke stap de controle over wat er met het afval gebeurt en moet het geen onnodige afstanden afleggen.

De monolieten met het radioactieve afval worden geborgen in dikke betonnen bunkers. De berging werd zo ontworpen dat ze bestand is tegen incidenten en extreme weersomstandigheden. Eens de installatie afgesloten is, komt er een permanente afdekking bestaande uit verschillende natuurlijke en kunstmatige beschermingslagen.

De bouw van de bergingsinstallatie wordt minutieus voorbereid. Een van de belangrijkste veiligheidsprincipes is de afzondering van het nucleaire afval en de insluiting van de radionucliden. Dat gebeurt door te zorgen voor een reeks fysieke barrières rond het afval en de bergingsinstallatie. Een reglementair toezicht op de veiligheid zal op diverse niveaus en door verschillende instanties gebeuren.

Om de bergingsinstallatie te bouwen en te exploiteren verkreeg NIRAS een nucleaire vergunning. Dat volgde na de beoordeling van het veiligheidsdossier. Daarin tonen we tot in het kleinste detail aan hoe de veiligheid van de berging, net als die van mens en milieu, verzekerd wordt op korte én lange termijn. In de demonstratieproef bouwden we dan weer de belangrijkste elementen van de bergingsmodules na op ware grootte en voerden we veiligheidstesten uit.

Alle informatie over het nucleaire afval bestemd voor de oppervlakteberging moet op elk moment up-to-date en makkelijk beschikbaar zijn. Met het digitale informatiebeheersysteem BASE (Samen Efficiënt Afval Beheren) komt er één centrale omgeving voor het beheren van informatie dat het volledige afvalbeheersysteem omvat, tot en met de eindberging van het afval.

Begin jaren negentig vertrok NIRAS nog van een zuiver technische en wetenschappelijke benadering om een geschikte bergingssite te vinden voor het laag- en middelactieve kortlevende afval. Maar geen enkele gemeente wou het afval aanvaarden en we gooiden het roer om. Na een uniek participatieproces met inspraak van de lokale bevolking besliste de federale regering in 2006 dat het afval geborgen zou worden in Dessel.

Om de kosten van een bergingsinstallatie voor radioactief afval te berekenen, moeten we op voorhand de aard en het volume kennen van het bestaande afval en het afval dat de komende decennia verwacht wordt. Op basis van de inventaris radioactief afval en het referentiescenario werken we het technische concept van de installatie uit. Zo verkrijgen we een basiskostprijs, waaraan we nog de onzekerheden toevoegen.