Welke methode gebruiken we om de bergingskosten van radioactief afval te berekenen?
Om de kosten van een bergingsinstallatie voor radioactief afval te berekenen, moeten we op voorhand de aard en het volume kennen van het bestaande afval en het afval dat de komende decennia verwacht wordt. Daarom maken we jaarlijks een inventaris van het afval op. Die baseren we op de afvalhoeveelheden die de producenten van plan zijn te produceren, die al geproduceerd zijn in hun installaties of die al overgebracht zijn naar onze dochteronderneming Belgoprocess. We baseren ons ook op een referentiescenario.
Op basis van deze inventaris en het referentiescenario werken we het technische concept van de installatie uit. Zo verkrijgen we een basiskostprijs, waaraan we nog de onzekerheden toevoegen. De wet vereist namelijk dat we rekening houden met de unieke aard van deze projecten en met de onvoorziene omstandigheden, risico's en onzekerheden die eraan verbonden zijn.
Een probabilistische methodiek
In 2020 ontwikkelden we een specifieke probabilistische methodiek voor diepe berging. Daarmee kunnen we een marge berekenen die de onzekerheden dekt, met name rond de mate van ontwikkeling van de verschillende onderdelen van de diepe-bergingsinstallatie. Bij die onzekerheden voegen we vervolgens een bijkomende marge voor risico's (denk bijvoorbeeld aan vertragingen in de bouwwerkzaamheden) of opportuniteiten – zoals verbeterde processen om het afval in de bergingsinstallatie te plaatsen. Die probabilistische methodiek zullen we ook toepassen bij de volgende kostenberekening van de oppervlaktebergingsinstallatie, die in 2027 gepland is.
Twee verschillende scenario's en concepten
Impressie van de oppervlaktebergingsinstallatie.
Voor laag- en middelactief kortlevend afval voorziet ons referentiescenario in de bouw van een oppervlaktebergingsinstallatie. Die kreeg in 2023 een nucleaire vergunning, en ze wordt binnenkort gebouwd op de site van Dessel in de Kempen. Het technisch concept omvat de bouw en exploitatie van de installatie, evenals de eerder gebouwde randinfrastructuur (caissonfabriek, installatie voor de productie van monolieten, toegangscluster) en de exploitatie ervan. Ons referentiescenario omvat ook de kosten om de installatie na de exploitatie af te dekken en om de site te monitoren in de tijd.
Impressie van een diepebergingsinstallatie.
Voor hoogradioactief en/of langlevend afval gaat ons referentiescenario uit van één enkele bergingsinstallatie, gebouwd op een diepte van vierhonderd meter in lagen van weinig verharde klei. Het technisch concept omvat onder meer de bouw van de bovengrondse gebouwen voor de conditionering van het afval, evenals de bouw, exploitatie en afsluiting van de ondergrondse bergingsinstallatie. Ook inbegrepen zijn de uitrustingen voor ventilatie, transport, het vullen van de bergingsgalerijen en de ontmanteling van de bovengrondse installaties na het sluiten van de bergingsinstallatie.
Berekening retributies
Deze kosten worden gebruikt om de retributies te bepalen die de producenten moeten betalen als ze hun afval aan ons overdragen.
Welk radioactief afval is bestemd voor oppervlakteberging?
In de oppervlaktebergingsinstallatie zal laag- en middelactief kortlevend afval geborgen worden. Dit afval lijkt vaak op gewoon afval en heeft een veel lagere stralingsactiviteit dan het hoogactieve afval. Het is vooral afkomstig van de kerncentrales en van buiten gebruik gestelde nucleaire installaties. Enkel afval dat aan onze strenge criteria voldoet, mag in de bergingsinstallatie komen.
Welk radioactief afval is bestemd voor diepe of geologische berging?
Diepe berging is bedoeld voor hoogactief en/of langlevend afval. Dit type afval blijft gedurende honderdduizenden jaren radioactief en gevaarlijk voor mens en milieu. Het grootste deel van dit afval is afkomstig van de ontmanteling van buiten gebruik gestelde nucleaire installaties en van de productie van elektriciteit door kernenergie.
Laatst aangepast 22/04/2025