Hoe ziet een diepe of geologische bergingsinstallatie eruit?

Deze installatie wordt gebouwd in een stabiele aardlaag (de natuurlijke barrière of het gastgesteente) op een diepte van enkele honderden meters. Het vormt na de volledige sluiting ervan een passief systeem dat geen verdere actie van de mens meer vereist. Toekomstige generaties zullen evenwel de vrijheid hebben om toezicht te houden.

Netwerk van galerijen

Een diepe bergingsinstallatie bestaat uit een netwerk van horizontale galerijen waarin het radioactieve afval geplaatst wordt. Deze galerijen worden verbonden door de hoofdgalerijen die vanaf het aardoppervlak toegankelijk zijn via verticale schachten. Eens de bergingsgalerijen gevuld zijn met het kernafval, worden ze opgevuld met mortel en volledig afgesloten. Vervolgens worden ook de hoofdgalerijen opgevuld en afgesloten, net als de toegangsschachten.

Twee zones

Het ontwerp van de bergingsinstallatie voorziet in twee verschillende zones die in twee verschillende fases gebouwd, gevuld met nucleair afval, opgevuld en afgesloten worden. Eén voor het laag- of middelactieve langlevende afval en één voor het hoogactieve afval. Omdat het hoogactieve afval warmte afgeeft, zullen de daarvoor voorziene bergingsgalerijen verder uit elkaar liggen. In het ontwerp vormen deze twee zones samen één bergingsinstallatie, al is het ook mogelijk om twee verschillende bergingsinstallaties te bouwen.

Passief systeem

Tijdens het geheel van de operaties voor het vullen van de bergingsinstallatie zullen er controlemetingen plaatsvinden. Ook nadat de bergingsinstallatie volledig afgesloten is, zullen nog milieucontrolemetingen rond de bergingsinstallatie uitgevoerd worden. Hoelang dit zal gebeuren is aan de toekomstige generaties om te beslissen. Maar toekomstige generaties zullen geen acties meer moeten ondernemen om de veiligheid te garanderen. De ondergrondse bergingsinstallatie is namelijk opgevat als een passief systeem.

Al meer dan veertig jaren voeren wetenschappers onderzoek uit naar diepe berging in het ondergrondse laboratorium HADES in Mol.

Terugneembaarheid

De bouw van de bergingsinstallatie en het plaatsen van het kernafval erin zal tientallen jaren in beslag nemen. Hoewel het niet de bedoeling is, wordt in de mogelijkheid voorzien om het afval gedurende een bepaalde tijd terug te kunnen nemen. Hoe lang die periode duurt zal in samenspraak met de samenleving bepaald worden en zal sowieso beperkt zijn in de tijd.

Het effectief terugnemen van het nucleaire afval zal steeds moeilijker worden naarmate de bergingsinstallatie haar definitieve vorm aanneemt. Zo zal het bijvoorbeeld gemakkelijker zijn om afval terug te nemen voordat de bergingsgalerijen opgevuld worden. In theorie zal het altijd mogelijk zijn om het kernafval terug te halen na de volledige sluiting van de installatie, al zullen hier meer ingrijpende middelen voor ingezet moeten worden.