Hoe wordt de bouw van de oppervlakteberging voorbereid?

Veiligheidsdossier

Om een dergelijke bergingsinstallatie te bouwen en te exploiteren is een nucleaire oprichtings- en exploitatievergunning nodig. Deze werd uitgereikt met een koninklijk besluit in 2023. Dat gebeurde na controle en beoordeling van de vergunningsaanvraag door de Wetenschappelijke Raad, een onafhankelijk orgaan van experts bij het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC). De nucleaire vergunning legt de voorwaarden vast waaraan voldaan moet worden om de bergingsinstallatie in Dessel te mogen bouwen en exploiteren.

Het veiligheidsdossier is een lijvig werkstuk van meer dan twintigduizend pagina’s.

Om die vergunning te krijgen, moest NIRAS eerst de veiligheid van de berging aantonen. Hiervoor heeft NIRAS alle nodige technische en wetenschappelijke argumenten gebundeld in een veiligheidsrapport. Bij dit rapport horen ook heel wat ondersteunende documenten zoals studies en plannen, die samen het veiligheidsdossier vormen. Dat is een lijvig werkstuk van meer dan twintigduizend pagina’s waarin NIRAS tot in het kleinste detail aantoont hoe de veiligheid van de berging verzekerd wordt en hoe mens en milieu afdoende beschermd zullen zijn, zowel op korte als lange termijn.

Demonstratieproeven

Vooraleer de bouw van de bergingsinstallatie zelf start, moeten we alle bouwtechnieken en constructieparameters kennen en beheersen. In de demonstratieproef bouwden we de belangrijkste elementen van de bergingsmodules na op ware grootte: de wanden en de ophoging, de inspectiegalerij en de inspectieruimte, het drainagesysteem. De bouw van de oorspronkelijke demonstratieproef werd eind 2011 afgerond.

Duurzaam beton

Bij de demonstratieproef ging veel aandacht naar de samenstelling van het beton en naar de manier waarop het in de bekisting gestort werd. Met gespecialiseerde meetapparatuur volgden we belangrijke parameters van de betonconstructie op, zoals de betonuitharding en het ontstaan van scheuren. Die eigenschappen zijn namelijk doorslaggevend voor de duurzaamheid van het beton.

Met de ervaringen en lessen uit de eerste bouwexperimenten werden bijkomende testen opgezet. Zo voerden we onder andere tests uit met bekistingstrillers om de wanden te verdichten, met een ander type superplastificeerder die het beton minder stroef maakt en met een zelfverdichtend beton. Die aanpak van progressief testen en continu verbeteren mondde uit in een sluitende procedure voor de bouw van de berging.

De zettingsproef

Door het gewicht van de bergingsmodules zal de ondergrond samengedrukt worden. Om precies te weten welke impact die zware belasting heeft op de bodem, voerden we in 2010 een zettingsproef uit. De proef bestond uit het bouwen van een zandheuvel van 20 meter hoog, met een bovenvlak van 20 bij 20 meter. Het gewicht ervan was vergelijkbaar met het gewicht van een gevulde bergingsmodule. De test toonde aan dat de reële zetting minder was dan eerst berekend en ook dat er in de loop van de tijd geen bijkomende zettingen optreden in de ondergrond.

Vallende monolieten

Om de duurzaamheid van de monolieten te testen, ontwikkelden we prototypes die een aantal tests ondergingen. We bestudeerden onder meer de schade aan de monolieten als ze van een hoogte van 0,6 tot 6 meter naar beneden vallen. Die valtests toonden aan dat de monolieten tegen een stootje kunnen. Ze voldoen aan de veiligheidseisen en zijn dus geschikt als transportverpakking.

De proefafdekking

Om het gedrag van de afdekking beter te leren kennen, zullen we nabij de bergingssite een proefafdekking installeren: een simulatie van de afdekking op reële schaal. De proefafdekking moet aantonen dat het haalbaar is om een meerlagig afdeksysteem in de praktijk te bouwen. Bovendien kunnen we via de proefafdekking de goede werking van de afdekking op lange termijn (meerdere decennia) opgevolgen. Zowel het hydraulische gedrag als processen zoals zetting en erosie zullen we opvolgen aan de hand van stalen en metingen.

In de demonstratieproef bouwden we de belangrijkste elementen van de bergingsmodules na op ware grootte.