Hoe wordt de veiligheid van diepe of geologische berging gegarandeerd?

Eens er na die periode toch radioactieve stoffen vrijkomen doorheen de kunstmatige barrières, wordt hun verspreiding sterk vertraagd door de eigenschappen van het gastgesteente dat als natuurlijke barrière fungeert. Het merendeel van de radioactieve stoffen zal tijdens deze trage migratie door het gesteente een groot deel van hun radioactiviteit verliezen door desintegratie. De kleine hoeveelheid die na tienduizenden tot honderdduizenden jaren uiteindelijk in de biosfeer terechtkomt, zal niet meer schadelijk zijn voor mens of milieu.

Drie veiligheidsfuncties (afzondering, insluiting en vertraging) zorgen ervoor dat mens en milieu beschermd worden tegen de radioactieve stoffen.

Verpakking

Naast de geologische aardlaag speelt ook de bergingsinstallatie een belangrijke rol voor de veiligheid. Zowel de verpakking rond het nucleaire afval als de installatie zelf sluiten de radioactieve stoffen in gedurende een lange periode. De verpakking zorgt er ook voor dat het afval in alle omstandigheden veilig geplaatst kan worden in de bergingsinstallatie. Afhankelijk van het soort afval voorziet NIRAS twee verschillende soorten verpakking voor berging: monolieten en supercontainers.

Monolieten

De vaten met het laag- of middelactieve langlevende afval worden in betonnen kisten (caissons) geplaatst en met mortel ingekapseld. Wanneer de mortel uitgehard is, vormt het geheel een monoliet. Dankzij hun chemische en fysische eigenschappen houden beton en mortel radioactieve stoffen vast en beperken ze de infiltratie van water.

Supercontainers

De vaten met het hoogactieve afval worden omgeven door een laag koolstofstaal met daarrond een dikke betonnen cilinder verpakt in roestvast staal.

De vaten met het hoogactieve kort- of langlevende afval worden omgeven door een laag koolstofstaal met daarrond een dikke betonnen cilinder verpakt in roestvast staal. We noemen het geheel een supercontainer. Het staal en de betonnen cilinder houden de straling tegen en bovendien beschermt het beton het staal tegen corrosie. De supercontainer voorkomt dus dat er water insijpelt en in contact komt met het radioactieve afval

Opvulling

De monolieten en de supercontainers worden geborgen in aparte ondergrondse galerijen. Nadat al het radioactieve afval in een galerij geplaatst is, wordt deze opgevuld met mortel en andere specifieke materialen, net als de hoofdgalerijen en toegangsschachten. Zo vormen de bergingsgalerijen en dus de installatie zelf ook een kunstmatige barrière die het afval mee insluit.

Klimaatveranderingen

Vandaag spreken we vooral over de opwarming van de aarde. Dit zou kunnen leiden tot een stijging van de zeespiegel waardoor een deel van België onder water zou staan. In een dergelijk scenario ligt de kwetsbaarheid van de opslag van het afval in bovengrondse gebouwen voor de hand. Maar als het kernafval daarentegen diep onder de grond geborgen wordt, blijft het afgezonderd en afgesloten, beschermd tegen deze veranderingen.

IJstijden

Onderzoekers zijn ook geïnteresseerd in klimaatveranderingen op langere termijn, over honderdduizenden jaren, en met name in de invloed van ijstijden. IJstijden en warmere periodes zoals wij die nu meemaken, wisselen elkaar ongeveer elke honderdduizend jaar af. In onze streken leidt een ijstijd vooral tot koudere temperaturen en het ontstaan van permafrost. Dergelijke cyclische verschijnselen veranderen het landschap aanzienlijk (bijvoorbeeld erosie, insnijding van rivieren). Daarom zal een bergingsinstallatie enkele honderden meters onder de oppervlakte gebouwd worden, zodat deze verstoringen de veiligheid ervan niet in gevaar brengen.

Aardbevingen

Bij aardbevingen ontstaat de belangrijkste schade aan het aardoppervlak. Bovendien zijn aardbevingen in België over het algemeen van lage intensiteit en komen ze vaak voor in bekende gebieden. Elke bergingsinstallatie zal gebouwd worden op afstand van de bekende seismische zones, om zo de mogelijke gevolgen van een aardbeving tot een minimum te beperken.