De ontmanteling van de kerncentrales van Doel en Tihange

De ontmanteling van de kernreactoren van Doel en Tihange is een groot industrieel project voor België, waarin de samenwerking tussen NIRAS en Electrabel een belangrijke rol zal spelen. Als nucleair exploitant is Electrabel verantwoordelijk voor de goede afloop ervan. NIRAS van haar kant zal het radioactieve afval van de ontmanteling ten laste nemen. Er is echter nog een lange weg te gaan voor dat afval aan ons overgedragen wordt. We zullen met name nieuwe gebouwen, uitbreidingen en installaties moeten bouwen voor de verwerking, conditionering en opslag van bepaalde afvalstromen.

Op termijn zal slechts ongeveer 1% van de massa materialen die uit deze ontmanteling voortkomt radioactief blijven en ten laste genomen worden door ons (percentage meegedeeld door Electrabel).

Definitieve stopzetting

Doel 3, Tihange 2 en Doel 1 zijn de fase van definitieve stopzetting (DSZ) ingegaan, een periode van ongeveer vijf jaar na de stopzetting van de reactoren. Tijdens deze fase worden ze klaargemaakt voor ontmanteling. Centraal staat de verwijdering van alle verbruikte splijtstof. Die koelt meerdere jaren af in een desactivatiebekken op de site van de kerncentrales. Ze wordt vervolgens overgebracht naar een gebouw – ook op die sites – waar ze meerdere decennia opgeslagen kan worden. De definitieve stopzetting bestaat uit verschillende fasen.

Tijdens de ontmantelingsfase worden de kernreactoren klaargemaakt voor ontmanteling, centraal staat de verwijdering van alle verbruikte splijtstof. © ENGIE Electrabel

Ontmantelingsfase

Na het verkrijgen van de ontmantelingsvergunning beginnen de eigenlijke operaties. Volgens de planning van Electrabel zullen die ongeveer tien jaar in beslag nemen. De belangrijkste installaties, zoals het reactorvat, de stoomgeneratoren, de primaire kring en het biologische schild (de dikke betonnen wand) rond het reactorvat worden versneden en verwijderd.

De overgrote meerderheid van de materialen (99%) die voortkomen uit deze operaties, is conventioneel afval (beton en metalen) en wordt zoveel mogelijk gerecycleerd of hergebruikt. De overige materialen (ongeveer 1%) zijn radioactief (percentages meegedeeld door Electrabel). Ze bestaan uit kortlevend laag- en middelactief afval en langlevend laag- en middelactief afval. De eerste stromen zouden volgens de planning van Electrabel vanaf 2027 aan NIRAS worden overgedragen.

Een veertigtal afvalstromen

In totaal gaat het om een veertigtal afvalstromen, met een groot volume en/of complex qua karakterisering. Sommige zijn volkomen nieuw. Al die afvalstromen moeten het erkenningsproces van NIRAS doorlopen: we moeten nagaan of ze voldoen aan onze criteria voordat we ze overnemen. Op die manier zorgen we ervoor dat het afval op een veilige, duurzame en verantwoordelijke manier wordt beheerd. Op de sites van Doel en Tihange zijn trouwens regelmatig inspecteurs aanwezig om de verschillende stopzettingsfasen te controleren en de productie en het beheer van nucleair afval van nabij op te volgen.

Verbruikte splijtstof

Verbruikte splijtstof wordt (nog) niet als radioactief afval beschouwd. Ze valt nu nog onder de verantwoordelijkheid van Synatom en bevindt zich in dikwandige containers. © ENGIE Electrabel

Momenteel wordt verbruikte splijtstof (nog) niet als radioactief afval beschouwd. Ze valt nu nog onder de verantwoordelijkheid van Synatom en bevindt zich in dikwandige containers. Krachtens het akkoord van 2023 tussen Engie en de Belgische Staat, zal de verbruikte splijtstof in 2050 worden overgedragen aan de Belgische Staat. We houden er rekening mee dat alle verbruikte splijtstof op een dag het statuut van radioactief afval kan krijgen. Verbruikte splijtstof is hoogactief afval (categorie C) en moet honderdduizenden jaren van mens en milieu geïsoleerd worden in een diepebergingsinstallatie.

Nieuwe gebouwen en installaties

Om het ontmantelingsafval van de kerncentrales ten laste te nemen, zullen nieuwe installaties gebouwd moeten worden op onze site in Dessel, die geëxploiteerd wordt door Belgoprocess.

Een gebouw voor de ontvangst en overdracht van bulkafval

Kortlevend laag- en middelactief afval wordt in bulk in manden op de site van de centrales geplaatst en vervolgens naar een nieuw gebouw op onze site in Dessel getransporteerd. Het wordt overgebracht in speciale betonnen kisten. Die caissons worden vervolgens dichtgemetseld en gevuld met mortel in de IPM (installatie voor de productie van monolieten). De resulterende monolieten zijn bestemd voor de toekomstige oppervlaktebergingsinstallatie. Volgens de huidige planning wordt dit receptie- en overdrachtsgebouw in 2029 in gebruik genomen.

Om het ontmantelingsafval van de kerncentrales ten laste te nemen, zullen nieuwe installaties gebouwd moeten worden op onze site in Dessel.

Twee uitbreidingen

Het gebouw waar momenteel hoog- en middelactief afval is opgeslagen, zal uitgebreid worden.

Het gebouw waar momenteel hoog- en middelactief afval is opgeslagen, zal uitgebreid worden. In die uitbreiding zullen de inwendige delen van de reactorkuipen ondergebracht worden. In een andere, nog te bouwen, uitbreiding zullen middelactieve harsen van de chemische ontsmetting van de reactoren opgeslagen worden. Er komen ook radioactieve metalen onderdelen van de reactorbekkens, nadat die zijn leeggemaakt. Volgens de huidige planning wordt deze uitbreiding in 2027 in gebruik genomen.

Pyrolyse-installatie

Er zal een pyrolyse-installatie gebouwd worden om de radioactieve harsen te verwerken, die we in 2027 zouden moeten ontvangen. Pyrolyse in een atmosfeer zonder zuurstof, bij een temperatuur tussen 300 en 500°C, ontbindt de organische verbindingen in de harsen. Deze techniek zal het volume van de harsen aanzienlijk verminderen en ze omzetten in een stabiel tussenproduct, in afwachting van hun conditionering.