De ontmanteling van Eurochemic in Dessel (BP1)

Toen het internationale project in 1974 eindigde, nam de Belgische Staat de fabriek over. In 1986 werd de ontmanteling ervan toevertrouwd aan NIRAS. Sindsdien zijn we verantwoordelijk voor het radioactieve afval dat voortkomt uit de exploitatie en de ontmanteling van de fabriek. De specialisten van Belgoprocess hebben verschillende ontsmettings- en ontmantelingstechnieken ontwikkeld die intussen hun deugdelijkheid hebben bewezen. De fabriek is vandaag volledig afgebroken. Enkele bijgebouwen worden nog ontmanteld.

Tot vandaag is slechts 8% van de materialen die bij de ontmanteling voortgebracht worden radioactief gebleven en door NIRAS overgenomen.

Tot vandaag is slechts 8% van de materialen die bij de ontmanteling voortgebracht worden radioactief gebleven en door NIRAS overgenomen.

Een proefproject

We hebben de ontmanteling van Eurochemic toevertrouwd aan Belgoprocess, onze industriële dochteronderneming. Belgoprocess startte de ontmantelingsactiviteiten van Eurochemic in 1989 met de afbraak van twee gebouwen waar eindproducten van opwerking van splijtstof opgeslagen werden. De afbraak was een proefproject om de operatoren vertrouwd te maken met ontmantelingstechnieken. De ontsmetting en afbraak van deze gebouwen nam ruim twee jaar in beslag.

Deze testcase was in meerdere opzichten cruciaal voor de verdere ontmanteling van de opwerkingsfabriek. NIRAS en Belgoprocess demonstreerden dat ze in staat waren om een nucleair gebouw volledig te ontsmetten en af te breken binnen strikte veiligheidsprocedures en regelgeving. Verder stelde de test ons ook in staat een raming te maken van de kostprijs en tijdsduur voor de volledige ontmanteling.

NIRAS en Belgoprocess demonstreerden dat ze in staat waren om een nucleair gebouw volledig te ontsmetten en af te breken binnen strikte veiligheidsprocedures en regelgeving.

Nieuwe technieken

Maar de belangrijkste meerwaarde was dat er een doelgerichte ontmantelingsstrategie uitgezet kon worden. Van meet af aan werd er gestreefd naar een maximale decontaminatie van de materialen in de opwerkingsfabriek, in hoofdzaak metalen en beton. Het doel? De resterende radioactieve afvalfractie stelselmatig verminderen en op die manier de kosten beperken.

Om die doelstelling te bereiken, werd sterk geïnvesteerd in onderzoek naar nieuwe technieken om betonstructuren en metalen optimaal te decontamineren. Dat onderzoek heeft geleid tot ontsmettingsinstallaties die wereldwijd de aandacht trokken. Zo werden innovatieve abrasieve straalinstallaties ontwikkeld, die met behulp van scherp metaalgrit betonlagen en metalen op een droge manier ontdeden van hun radioactieve besmetting. Verder werden belangrijke ontwikkelingen gerealiseerd op het vlak van shavingtechnieken, toegepast bij het afschrapen van betonmuren.

De specialisten van Belgoprocess hebben verschillende ontsmettings- en ontmantelingstechnieken ontwikkeld die intussen hun deugdelijkheid hebben bewezen.

Verschillende fasen

We kozen voor een stapsgewijze aanpak, waarin aan elke stap talrijke studies voorafgingen. Om veiligheidsredenen was de eerste fase gewijd aan de ophaling van historisch afval. De site bevatte middel- en hoogactieve vloeistoffen, naast andere radioactieve materialen uit het opwerkingsproces. Begin jaren 1980 werd een speciale installatie (PAMELA) gebouwd om die vloeistoffen, die veel straling uitzenden, te verwerken. Ze werden met behulp van telemanipulatoren van op een afstand ‘verglaasd’, dat wil zeggen ingesloten in een glasmatrix.

De ovens waarin het afval verglaasd werd, zijn ontmanteld en de installatie is volledig gerenoveerd. Tegenwoordig wordt ze gebruikt om afval te verwerken dat besmet is met alfastralers. Dat afval moet ook van op een afstand verwerkt worden, omdat de radioactieve elementen die het bevat niet ingeademd of ingeslikt mogen worden. De installatie kan ook vast middel- en hoogradioactief afval verwerken, zoals het afval dat voortgebracht wordt bij ontmantelingsoperaties.

Nadat het afval was opgehaald, konden de operatoren van Belgoprocess beginnen met de ontsmettingswerken en met de ontmanteling van de fabriek. Ze gebruikten daarvoor technieken om het afvalvolume te verminderen dat als radioactief beschouwd wordt. Ongeveer 90% van het beton in de fabriek kon zo vrijgegeven en hergebruikt worden. Al het afval dat radioactief is gebleven is nu opgeslagen bij Belgoprocess, in speciaal daartoe ontworpen gebouwen.

Deze installatie splitst betonpuin op in een besmette en niet-besmette fractie.